1. Thánh Lễ Làm Phép Dầu
- Nguồn gốc
Dầu tượng trưng cho sự phong phú và chúc lành của Thiên Chúa. Dầu cũng là dấu hiệu của sự hân hoan, vui mừng. Đức Kitô, Đấng được xức Dầu, trở thành Tư Tế, thành Tiên Tri và thành Vướng Đế của Tân ước. Y tưởng này bắt nguồn từ Cựu ước. Thời Cựu ước, người ta quen dùng nghi thức xức dầu để tấn phong các vị tư tế, tiên tri và vua.
Dầu đem lại sự hân hoan tươi tắn, đem lại sức mạnh và làm cho tâm hồn trở nên thơm ngoan dịu dàng trước mắt. Chính vì thế, Chúa Kinh Thánh có 3 hình ảnh khác về ý nghĩa của dầu: Hình ảnh Nước Đại Hồng Thuỷ tẩy sạch trần gian, rồi tiếp đó là cành lá của cây Ôliu do chim câu tha về. Hình ảnh Aharon được tắm rửa, thanh tẩy trước khi được xức dầu. Hình ảnh Chúa Giêsu chịu phép rửa ở sông Giođan. Sau đó, được xức dầu tấn phong nhờ Chúa Thánh Thần qua hình chim bồ câu.
- Ý nghĩa
Việc làm phép dầu được đưa vào thánh lễ từ sau cuộc canh tân 1955. Trong thánh lễ này Đức Giám mục sẽ làm phép Dầu Bệnh nhân, Dầu Dự Tòng và thánh hiến dầu thánh, sau đó phân phát đến các giáo hạt và các giáo xứ. Điều này có ý nói rằng Dầu từ Nhà thờ Chánh Tòa, là Nhà thờ của Đức Giám Mục Giáo phận chia đi tới các nẻo đường, các vùng trong giáo phận. Và con đường mà Dầu từ trung tâm là Nhà thờ Chánh Tòa được phân chia đi các nhánh đó sẽ được minh họa bằng một từ gọi là Con Đường Dầu. Con Đường Dầu này nói lên vai trò trung tâm của Đức Giám Mục và nói lên sự liên kết đằm thắm giữa ngài các Linh mục trong Giáo phận.
Thông thường, thánh lễ này được tổ chức vào sáng ngày thứ Năm Tuần Thánh. Do đó, thánh lễ Dầu là thời điểm để quy tụ các linh mục bên cạnh Đấng bản quyền của mình để hiệp dâng thánh lễ. Đồng thời, dân chúng cũng được mời gọi tham dự đông đủ vào nghi lễ quan trọng này. Trong thánh lễ, các linh mục lặp lại những lời cam kết của họ khi được thụ phong linh mục vì tình yêu Đức Kitô và tâm tình phục vụ Giáo hội.
* Ý nghĩa các loại Dầu: Thời Cựu ước, dầu được sử dụng trong nghi thức phong vương, hiến thánh các tư tế, tuyển chọn các tiên tri, hiến thánh một đồ vật dành riêng cho việc phụng tự, thoa dịu một vết thương (Is 1,6). Dầu được sử dụng trong các sinh hoạt hằng ngày cũng như các nghi lễ chẳng hạn như việc ông Môsê xức dầu cho ông Aharon, tấn phong ông làm tư tế để phục vụ dân Israel.
Thời Tân Ước, Chúa Giêsu đã sai các môn đệ đi rao giảng Tin mừng và các ngài đã xức dầu trên họ, nhờ đó họ đã được chữa lành: “Các ông trừ được nhiều quỷ, xức dầu cho nhiều người đau ốm và chữa họ khỏi bệnh” (Mc 6, 13). Dầu được dùng để chữa bệnh, xoa dịu vết thương, giảm bớt cơn nhức đầu, khó chịu… Ngoài ra, dầu còn được dùng để tẩm liệm xác chết (Mt 26, 12), dầu được dùng để thánh hiến như việc Chúa Thánh Thần dưới hình chim bồ câu ngự xuống trên đầu Chúa Giêsu tại sông Giođan với lời tuyên phán “Đây là Con Ta yêu dấu, đẹp lòng Ta mọi đàng”(Mt 3,17).
Như thế, từ việc xức dầu vật chất chuyển thông đến việc xức dầu thiêng liêng là chính Chúa Thánh Thần hay những ân sủng của Ngài để thông ban ơn ích cho ta. Dầu là biểu hiệu, là dấu chỉ, là bảo chứng việc thánh hiến hoặc ơn trợ giúp của Thiên Chúa trên chúng ta. Vì thế, trong lời nguyện làm phép Dầu Bệnh nhân, Giáo hội xin Chúa Thánh Thần xuống trên Dầu, để nhờ phúc lành thánh thiêng của Chúa, Dầu xức trên những ai thì tất cả đều được nâng đỡ ngoài thân xác, trong tâm trí, linh hồn và được khỏi mọi đau đớn, bệnh tật. Bên cạnh đó, trong lời nguyện hiến thánh Dầu Thánh, Giáo hội xin Chúa thương ban phúc lành thánh hóa Dầu, cho dầu thấm đượm sức mạnh của Thánh Thần và quyền năng Chúa Kitô, làm cho Dầu trở thành bí tích mang lại ơn cứu độ và sự sống vẹn toàn cho những ai được tái sinh nhờ phép rửa thiêng liêng.11
- Cử hành
Thánh lễ này được cử hành vào lúc sáng sớm do Đức Giám mục chủ tế cùng với linh mục đoàn của ngài đồng tế để bày tỏ sự hiệp thông, hiệp nhất trong Giáo hội nói chung và giáo phận nói riêng. Thánh Lễ hôm nay được cử hành như các ngày Lễ trọng nhưng không có Kinh Tin Kính và Lời nguyện Giáo dân, đồng thời còn thêm những nghi thức: Linh mục lặp lại lời tuyên hứa và nghi thức làm phép dầu.
Sau bài giảng, Đức Giám mục cùng với linh mục đoàn lặp lại lời hứa khi lãnh nhận chức tư tế thừa tác. Đức Giám mục nhắc lại ngày lãnh nhận thiên chức linh mục vì lòng yêu mến Chúa và dâng hiến phục vụ Giáo hội nên ngài hỏi linh mục đoàn có còn muốn gắn bó với Chúa Giêsu và trung thành giữ vững những điều đã cam kết hay không? Đồng thời, ngài cũng nhắc lại cho các linh mục biết rằng họ là người quản lý trung thành, là thủ lãnh và là mục tử của đoàn chiên nên Đức Giám mục kêu mời các linh mục thi hành chức vụ của mình một cách nhiệt thành và vô vị lợi.
Sau nghi thức lặp lại lời Tuyên Hứa của các Linh mục là nghi thức làm phép Dầu. Hôm nay Đức Giám làm phép các loại dầu: Dầu Bệnh Nhân, Dầu Dự Tòng và Dầu Thánh.
2. Lễ tưởng niệm Bữa Tiệc Ly của Chúa Giêsu
- Nguồn gốc
Mỗi năm, dân Do thái ăn lễ Vượt Qua để tưởng niệm việc họ đã được Thiên Chúa giải thoát khỏi cảnh áp bức của người Aicập và Thiên Chúa đã ký kết giao ước với họ. Chúa Giêsu Kitô đã mở đầu cuộc Thương Khó khi cùng với các môn đệ dùng bữa tiệc Vượt Qua đó. Từ giờ phút này, Đức Kitô sẽ thực sự dấn thân vào cuộc thương khó tử nạn. Ngài đã khởi đầu bằng một bữa tiệc Vượt Qua cổ truyền để chấm dứt Lễ Vượt qua của Cựu Ước, đồng thời mở đầu cho lễ Vượt Qua của Tân Ước bằng chính máu thịt Ngài. Cuộc hiến tế đẫm máu trên đồi Canvê giờ đây được tiên báo bằng việc lập Bí tích Thánh Thể. Như vậy, Ngài đã muốn cho bữa tiệc này trở thành bữa tiệc của giao ước mới, giao ước Người lập khi đổ máu hy sinh trên thập giá. Nhiệm tích này sẽ tồn tại mãi mãi như một kỷ niệm và là một lễ hy sinh mỗi khi được tái hiện trên bàn thờ. Vì thế, khi trao cho các môn đệ tấm bánh và chén rượu, là đồ ăn thức uống đã trở thành Mình và Máu của Ngài.12
Thứ Năm Thánh bắt đầu Tam Nhật Vượt Qua. Ban đầu, Tam Nhật chỉ gồm Thứ Sáu Thánh và Thứ Bảy Thánh (theo cách tính của người Do Thái là ba ngày). Sang thế kỷ 4 Thế kỷ IV, thời Thánh Augustinô ở Bắc Phi, vì Giáo Hội muốn sống từng giờ với Đức Giêsu trong cuộc vượt qua của Ngài nên đã lập ra nghi lễ chiều Thứ Năm Tuần Thánh. Vì ý muốn đó cho nên đây là ngày duy nhất buộc cử hành đúng vào giờ bữa ăn tối. Trước đó, Thứ Năm Thánh có tên là thứ năm Lễ Tiệc Ly. Ngày này tưởng niệm bữa tiệc ly của Chúa và kỷ niệm Chúa lập bí tích Thánh Thể. Và thứ năm này cũng có tên khác là thứ năm của Giới Răn Mới dựa theo Ga 13,34. Trong nghi lễ thứ năm có nghi thức rửa chân, để nhớ mãi giới luật tình yêu Chúa đã dạy trong đêm tiệc ly này. Nguyên thủy Thứ Năm Thánh chỉ là ngày chuẩn bị lễ mừng mầu nhiệm Vượt Qua. Vào ngày này, các hối nhân được xá giải và tái nhập vào cộng đoàn để họ được tham dự vào lễ Vượt Qua. Từ hôm nay, dầu thánh cũ bị hủy bỏ, các nhà thờ sẽ sử dụng dầu thánh mới để cử hành bí tích Thánh Thể và Thêm Sức vào đêm Phục Sinh.
Truyền thống cử hành nghi thức Lễ Tiệc Ly tại Giêrusalem, là địa điểm và thời điểm tiến hành bữa tiệc ly của Chúa theo tương truyền. Về sau cả Giáo Hội đã áp dụng nghi thức Thứ Năm Thánh tương tự truyền thống ở Giêrusalem. Tập tục này có từ thế kỷ IX.
- Ý nghĩa
Thánh Lễ hôm nay bắt đầu cho Tam Nhật Vượt Qua. Trong Thánh Lễ này, chúng ta tưởng niệm lại 3 ý nghĩa chính sau đây: Tái diễn lại bữa tiệc của Chúa Giêsu với các môn đệ. Đây là thời điểm Đức Giêsu lập bí tích Thánh Thể và chức Linh Mục Thượng Phẩm để qua những con người này Ngài trực tiếp hiện diện với nhân loại cho đến ngày tận thế. Hôm nay Giáo Hội cũng kỷ niệm lại với những lời trăn trối tâm huyết cuối cùng mà Ngài đã dành cho các môn đệ đó là việc Ngài ban giới luật yêu thương được cụ thể hóa bằng việc rửa chân cho các Tông đồ. Ba sự việc này diễn ra trong thời gian sau cùng mà Đức Giêsu còn ở giữa các môn đệ. Như vậy, chiều hôm nay, Giáo Hội sống lại những giây phút cao quí nhất, tuyệt vời nhất của tình yêu nơi Đức Kitô, một tình yêu không thể đo lường hay sánh ví.
- Cử hành
Nhà Tạm hoàn toàn bỏ trống. Trong Thánh Lễ chiều nay, Thánh Thể sẽ được truyền phép đủ cho hôm nay và ngày mai. Màu sắc, khung cảnh hôm nay rất rực rỡ. Kinh Vinh Danh đã vắng lặng từ Thứ Tư Lễ Tro nay lại vang lên rộn rã, trong lúc hát thì chuông trống rung lên. Sau đó thì không dùng đến nữa cho đến lúc hát Kinh Vinh Danh vào Đêm Canh Thức Vượt Qua. Thánh lễ được diễn tiến như các ngày Lễ Chúa Nhật, nhưng không có Kinh Tín Kính. Nhưng thêm các phần sau đây:
* Nghi thức Rửa Chân
Sau bài giảng, Linh Mục cởi áo Lễ và đi đến tận từng người đã được chọn lựa để đại diện cho 12 tông đồ và đổ nước trên chân từng người, rồi lấy khăn lau. Sau khi rửa chân xong, Linh Mục mặc áo Lễ vào và tiếp tục dâng Thánh Lễ
Chúa Giêsu đã hạ mình xuống rửa chân cho các môn đệ. Ngôi Hai Con Một Thiên Chúa là một Đấng hoàn hảo, vô tội, thánh thiện, trong sạch nhưng vì nhân loại nên Ngài đã cúi mình xuống rửa sạch tội lỗi của nhân loại. Ngài tự khiêm hạ để nhân loại được nâng lên. Ngài chấp nhận thân phận thấp hèn để con người nhờ Ngài mà được cứu độ. Đức Giêsu đã làm gương cho các môn đệ và cho chúng ta về bài học khiêm nhường, quên mình phục vụ để được hưởng phúc vĩnh hằng. Hôm nay các linh mục cũng làm lại công việc đó để phục vụ tha nhân, phục vụ dân Thiên Chúa và anh em đồng loại. Cử chỉ này nói lên lòng khiêm tốn, yêu thương của vị mục tử dành cho đàn chiên. Hơn thế nữa, đó cũng là bài học yêu thương cho những người môn đệ theo bước chân của Ngài.
* Nghi thức kiệu Mình Thánh Chúa sang nhà tạm
Phần cuối của thánh lễ, Linh mục không ban Phép Lành nhưng là nghi thức kiệu Mình Thánh sang bàn thờ phụ. Tất cả Mình Thánh Chúa còn lại hôm nay sẽ được chuyển qua và giữ lại tại Bàn thờ phụ. Hội Thánh kiệu Mình Thánh qua bàn thờ phụ để chúng ta kính thờ cách đặc biệt long trọng trong ngày kỉ niệm bí tích Thánh Thể, đồng thời để đền tạ những xúc phạm đến bí tích cực thánh này. Nghi thức ngày thứ Năm Tuần Thánh chấm dứt với giờ chầu Thánh Thể đầu tiên. Từ lúc này trở đi, chúng ta hiệp thông và chia sẻ với Chúa Giêsu bằng các giờ chầu Thánh Thể trong tâm tình cảm tạ, thờ lạy đền tội và yêu mến.
Linh mục xông hương Thánh Thể rồi phủ khăn lên bình đựng Thánh Thể rồi kiệu đi. Thánh Thể sẽ được xông hương 3 lần trong lúc kiệu đi. Khi đến Nhà Tạm phụ, Linh Mục đặt Thánh Thể lên bàn thờ rồi xông hương. Sau một vài bài hát về Thánh Thể, Linh Mục khóa cửa Nhà Tạm rồi đi vào, sau đó cộng đoàn chia nhau Chầu Thánh Thể. Kể từ lúc này, khăn bàn thờ được lột cất đi và cất Thánh Giá khỏi nhà nhà Thờ hay nhà Nguyện.
